در گفت وگو با ایسنا مطرح شد
اعلام عوامل اصلی رانش در طالقان، گسیختگی خط اصلی شبكه گاز به طول ۱۰۰متر
خرید زندگی: دبیر كارگروه ملی مخاطرات زلزله و لغزش لایه های زمین، طالقان را منطقه ای كوهستانی دانست كه تحت تاثیر ۵ نوع شرایط طبیعی قرار دارد و اظهار داشت: در رانش زمین طالقان، علاوه بر این عوامل، خاكبرداری و خالی كردن پاشنه دامنه باز نقش برجسته ای داشتند.
به گزارش خرید زندگی به نقل از ایسنا، دكتر علی بیت اللهی با اشاره به اینكه در ساعت ۲۳ و ۱۰ دقیقه روز ۱۴ اسفندماه جاری در دامنه جنوبی مشرف به بلوار ورودی شهرك طالقان، رانش و لغزش به سمت پایین رخ داد، اضافه كرد: در ادامه، حركت لغزشی پس از ۲۰ دقیقه منجر به گسیختگی خط اصلی شبكه گاز (لوله ۲۵۰ PSI ) شهرستان طالقان شد كه در نهایت منجر به آتش سوزی مهیب در نقطه گسیختگی لوله گاز و بالا رفتن شعله های آتش تا ارتفاع زیاد شد. این رخداد با صدای سهمگینی باز همراه بوده است.
رانش زمین در بلوار ورودی طالقان
وی با اشاره به اینكه این حادثه تلفات جانی نداشته است، اظهار نمود: طبق گفته مسئولین محلی تنها دو نفر نیاز به كمك داشتند كه امدادرسانی برای آنها انجام شد، ولی در این حادثه ۲۰۰ متر از طول خط لوله گاز باند جنوبی و شمالی بلوار، لوله آب، یك تیر برق و خط مخابرات و همین طور برخی از خودروهای امداد و انتظامی و عبوری باز گرفتار خسارت شدند.
بیت اللهی با اشاره به مختصات جغرافیایی رانش در طالقان، تصریح كرد: مختصات نقطه وسط توده رانشی به طول جغرافیایی ۵۰.۷۵۷۱۲ و عرض ۳۶.۱۶۵۹۴ و ارتفاع نقطه ۱۸۲۸ متر از سطح دریا و محل رانش زمین تا پمپ بنزین "ویدار" طالقان ۷۴۰ متر و تا سه راهی روستای "جزن" یك كیلومتر و در سوی غربی این رانش بوده است. محدوده رانشی از شروع بلوار طالقان باز ۵۰۰ متر فاصله داشته و در امتداد بلوار به سمت شرق قرار گرفته است.
موقعیت توده رانشی طالقان
محدوده توده لغزیده
دبیر كارگروه ملی مخاطرات زلزله و لغزش لایه های زمین، گستره طالقان را محدوده ای با مورفولوژی كوهستانی و ناهموار توصیف كرد و تصریح كرد: در چنین محدوده هایی مسلماً پتانسیل رانش در دامنه های خاكی وجود دارد. علاوه بر محدوده رانش رخ داده، تجربه های مختلفی از رانش زمین در این ناحیه مشاهده شده، از این رو برخی از روستاهای شهرستان طالقان بر روی دامنه های با پتانسیل لغزش و رانش واقع هستند.
گستره طالقان و مورفولوژی آن در دید ناحیه ای
وی با تاكید بر اینكه شهر طالقان سپس بلوار ورودی آنكه راستای شرقی– غربی دارد، در امتداد دره میان كوهستانی و در امتداد شمالی – جنوبی گستردگی دارد، اشاره كرد: رانش در امتداد بلوار ورودی این شهر رخ داده كه در فاصله ۱۹۰ متر جنوب آن رودخانه "شاهرود" قرار دارد كه نقش برجسته ای در اشباع كردن پاشنه دامنه های مشرف به خود دارد، ضمن آنكه بر روی همین رودخانه سد طالقان راه اندازی شده است كه در اقلیم منطقه نقش تأثیرگذاری داشته است.
گستره رانش زمین و موقعیت رودخانه شاهرود نسبت به آن در طالقان
بگفته این محقق حوزه زلزله و رانش، از مسیر رودخانه شاهرود در امتداد شمال به جنوب پروفیل ارتفاعی عبوری از منطقه رانشی به سمت ارتفاعات تغییرات ارتفاعی و شیب مسیر را شاهدیم و در امتداد این پروفیل كه طول آن حدود ۶۸۰ متر است، تغییرات ارتفاعی ۱۰۰ متر قابل مشاهده می باشد (از ۱۷۹۴ تا ۱۸۹۶ متر). در همین راستا شیب ماكزیمم ۳۱ درصد و متوسط تا ۱۵ درصد برآورد شده است.
پروفیل ارتفاعی عبوری از محل رانش زمین به طول ۶۸۰ متر از رودخانه شاهرود تا ارتفاعات بالادست توده رانشی
بیت اللهی با اشاره به اینكه در محل رانش زمین شیب در حدود ۲۰ درصد برآورد شده است، افزود: برمبنای نقشه زمین شناسی ۱: ۲۵۰۰۰۰ قزوین- رشت، بلندی های مشرف به طالقان و جاده ورودی آن از دو سازند زمین شناسی قرمز بالایی و "هزار دره" با سن "نئوژن" تشكیل شده است. جنس این سازندها در این منطقه بطور عمده شامل گلسنگ و "سیلتستون های" قرمز تا خاكستری رنگ بوده كه حاوی نهشته های "ژیپس" و تا حدودی نمك است و در بعضی مناطق لایه های سخت تر "كنگلومرا" باز وجود دارد.
بگفته این عضو هیأت علمی مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی گلسنگ ها به سبب دارا بودن مقادیر زیاد كانی های رسی به شدت دارای پتانسیل لغزش هستند و وجود نهشته های تبخیری مانند "ژیپس" و نمك سبب افزایش احتمال لغزش لایه های سنگی می شود.
مدیر بخش زلزله مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی با تاكید بر اینكه وجود برخی عوامل باعث شده كه این منطقه از لحاظ زمین شناسی در یك زون با خطر لغزش بالا قرار گیرد، تصریح كرد: "وجود لایه های گلسنگ حاوی مقادیر بالای كانی های رسی در تناوب با لایه های سخت تر نظیر سیلتستون و كنگلومرا"، "وجود نهشته های ژیپس و نمك" و "دامنه های پرشیب و ناپایدار از لحاظ توپوگرافی" همچون عواملی هستند كه منطقه طالقان را به منطقه ای با خطر لغزش تبدیل نموده است.
بیت اللهی افزود: محدوده تقریبی رانش، در نقشه زمین شناسی منطقه جانمایی شده است، مادستون و سیلتستون های قرمز همراه با كنگلومرا و با برش ها با پوششی از نهشته های نئوژن در محدوده اطراف زمین لغزش طالقان رخنمون دارند و چنین سازندهایی همراه با پوشش آبرفتی نه چندان متراكم و سفت شده در هنگام بارندگی و اثر اشباع كنندگی آب رودخانه در پاشنه دامنه می تواند پتانسیل رانش را افزایش دهد.
وی اشاره كرد: بررسی محل وقوع لغزش زمین بر روی نقشه های زمین شناسی ۱: ۲۵۰۰۰۰ قزوین رشت و ۱: ۱۰۰۰۰۰ شكران (لنكران) نشان داده است كه در این محل جاده از داخل نهشته های گلسنگ و سیلتستون حاوی تركیبات ژیپسی عبور كرده است. این نهشته ها مربوط به سازندهای قرمز بالایی یا هزار دره به سن نئوژن هستند (شكل ۸). لایه های گلسنگ دارای كانی های رسی فراوان بوده و به خودی خود دارای پتانسیل لغزش هستند. این لایه ها اگر در تناوب با لایه های سخت تری مثل سیلتستون قرار گرفته و به خصوص تركیبات ژیپسی به آن اضافه شود، پتانسیل لغزش به شدت افزایش می یابد.
او همینطور با تاكید بر اینكه تكتونیك منطقه و ارتعاشات ناشی از رخداد زمین لرزه ها وقوع زمین لغزش های القایی را تسریع می بخشد، اظهار نمود: محدوده طالقان به سبب مورفولوژی كوهستانی شرایط اولیه را برای زمین لغزش دارد، گسل های فعال منطقه مانند گسل "طالقان"، "دیكین" و امتداد گسل "مشاء" و "الموت رود" با توان لرزه زایی بالای خود سبب رخداد زمین لرزه های متعددی در محدوده طالقان و اطراف آن شده اند. در تصاویر ذیل مسیر گسل ها و زمین لرزه های رخ داده از سال ۲۰۰۶ تا كنون (۱۶ اسفند ۱۳۹۷) نشان داده شده است.
گسل های محدوده طالقان و اطراف آن
زمین لرزه های به شعاع ۱۰۰ كیلومتری شهر طالقان (۴۳۳ زمین لرزه با بزرگی ۲.۵ و بزرگ تر از آن)
دبیر كارگروه ملی مخاطرات زلزله و لغزش لایه های زمین، "شیب زمین"، "جنس سازند دامنه"، "بارندگی"، "اشباع شدگی نهشته های سطحی" و "اثر رودخانه در پای دامنه" را همچون شرایط طبیعی در بروز رانش زمین نام برد و تصریح كرد: اما در رانش زمین طالقان، علاوه بر این عوامل، خاك برداری و خالی كردن پاشنه دامنه باز نقش برجسته ای داشتند. تصاویر ماهواره ای محدوده رانش نشان داده است توده لغزیده در میان دو قطعه در مجاورت بلوار ورودی شهرك قرار گرفته است كه خاك برداری شده و دیواره عمودی در امتداد شیب دامنه و عمود بر آن به وجود آمده است.
وی افزود: چنین حالتی مطمئناً پایداری دامنه را به شدت تضعیف و شرایط را برای رخداد لغزش به وجود آورده است؛ ایجاد دیوارهای عمودی ناشی از خاك برداری بدون سازه های نگهبان عمده ترین دلیل انسان ساخت رانش زمین در بلوار ورودی شهر طالقان در ۱۴ اسفند بوده است كه باید بعنوان یك تجربه مهم مورد توجه مسئولان شهری، مسئولان شركت های گاز، آب، مخابرات، برق و مدیریت بحران استان قرار گیرد.
محل رانش و محل های خاكبرداری شده بودن سازه نگهبان
وی گسیختگی لوله اصلی گاز ورودی شهرستان طالقان به طول ۲۰۰ متر و آتش سوزی ناشی از آن، تخریب كامل باند جنوبی به طول ۱۰۰ متر و وحشت ساكنان اطراف آنرا همچون اثرات رانش زمین در این منطقه دانست و اظهار داشت: با عنایت به شرایط كوهستانی محدوده طالقان و پتانسیل بالای رانش زمین در این ناحیه و خصوصاً در امتداد مسیرهای مواصلاتی، شریان های حیاتی، محدوده های پای دامنه ها و برخی از روستاهای این شهرستان، پیشنهاد می شود كه در خاك برداری های مجاور بلوار ورودی شهرك و باز سایر محورها، حتماً تمهیدات پایداری دامنه مورد توجه قرار گیرد، ضمن آنكه لازم است نظارت بر این كار در محدوده شهر بر عهده شهرداری و در خارج از محدوده های شهری بر عهده راه و شهرسازی استان باشد.
بیت اللهی با اشاره به لزوم ارزیابی های ژئوتكنیكی دامنه های با پتانسیل رانش و مشرف بر مسیر شریان های حیاتی، بر اهمیت مطالعات پهنه بندی خطر رانش زمین در مسیرهای مهم شهرستان طالقان اصرار كرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب