بیم و امیدها با پایان دولت دوازدهم؛
وضعیت دریاچه ارومیه در هاله ابهام
کاهش ۵۵ سانتی متری سطح تراز و بازگشت دریاچه ارومیه به روزهای بحران وضعیت این تالاب بین المللی را در هاله ای از ابهام بین مرگ باردیگر یا بازگشت به حیات قرار داده است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- سکینه اسمی: هفت سال پیش حدود ۹۵ درصد از مساحت دریاچه ارومیه به صورت کامل از بین رفته و هر روز بر نگرانی های زیست محیطی همچون ریزگردهای نمکی، از بین رفتن بخش کشاورزی و… تهدید حیات میلیونها نفر انسان ساکن در منطقه شمال غرب کشور افزوده می شد.
دولت یازدهم برپایه شعارهای محیط زیستی روی کار آمد و نخستین مصوبه اش هم احیای دریاچه ارومیه بود، ولی اکنون پس از گذشت هشت سال از فعالیت دولت وضعیت این زیست بوم بین المللی در هاله ای از ابهام قرار گرفته و به روزهای بحرانی بازگشته است.
براساس تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه تابحال بیشتر از ۱۱ هزار میلیارد برای احیای این دریاچه ارومیه هزینه شده و دولت وعده داده بود این دریاچه را تا سال ۱۴۰۱ احیا می کند، اما امروز که ماه های پایانی دولت دوازدهم را پیش رو داریم شاهد عقب گرد و بازگشت دریاچه ارومیه به روزهای بحرانی پیش از سال ۹۲ الی ۹۳ هستیم.
براساس تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه تابحال بیشتر از ۱۱ هزار میلیارد تومان برای احیای این دریاچه ارومیه هزینه شده و دولت وعده داده بود این دریاچه را تا سال ۱۴۰۱ احیا می کند، اما امروز که ماه های پایانی دولت دوازدهم را پیش رو داریم، شاهد عقب گرد و بازگشت دریاچه ارومیه به روزهای بحرانی پیش از سال ۹۲ الی ۹۳ هستیم کاهش ۵۵ سانتیمتری سطح تراز دریاچه ارومیه، توقف رهاسازی آب سدها به سمت این تالاب، عدم تحقق حق آبه آن در سال آبی جاری، سرخ شدن پهنه فیروزه ای دریاچه ارومیه، افزایش تبخیر و احتمال کاهش ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتری باردیگر آب دریاچه ارومیه به همراه خلف وعده های مکرر دولت و عدم اتمام طرح های مهم احیای دریاچه ارومیه همچون انتقال آب از سد کانی سیب، انتقال پساب از راه تصفیه خانه های تبریز و ارومیه، اجرای ناقض و ناموفق برخی طرح ها همچون طرح آبیاری تحت فشار تنها بخشی از عوامل نشان دهنده عدم موفقیت دولت در احیای دریاچه ارومیه به حساب می آید.
هر چند در طول فعالیت هفت ساله ستاد احیای دریاچه ارومیه به مدد بارش های مناسب، دریاچه ارومیه که تا مرز مرگ و خشک شدن پیش رفته بود به وضعیت نسبتاً مطلوبی رسید، اما هم اکنون سطح تراز دریاچه ارومیه نزدیک به سه متر با تراز اکولوژیک فاصله دارد و حتی ادامه روند فعلی نگرانی ها در مورد بازگشت دریاچه ارومیه به روزهای بحرانی تر افزایش داده است.
این در حالی است که با آخر دولت دوازدهم به نظر می آید کار ستاد احیای دریاچه ارومیه با ده ها طرح نیمه تمام و صرف هزاران میلیارد اعتبار هم آخر پذیر نیست که این مورد نگرانی ها در مورد وضعیت وخیم دریاچه ارومیه را تشدید می کند.
به گفته کارشناسان، با خشک شدن دریاچه ارومیه بیشتر از ۱۰ میلیارد تن نمک به صورت گردوغبار و طوفان بر سر مردم این ناحیه فرو خواهد ریخت و این بحران تنها گریبان آذربایجان را نمی گیرد، بلکه خیلی از مناطق کشور را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.
قرار گرفتن در ماه های پایانی دولت، آغاز فصل تبخیر و افزایش بی سابقه دمای هوا، کاهش بارندگی ها در کنار عملکرد نه چندان قابل قبول ستاد احیای دریاچه ارومیه وضعیت فعلی رو به بحران دریاچه ارومیه را در هاله ای از ابهام قرار داده است وضعیتی که هنوز عوامل اصلی به وجود آمدن آن هم مشخص نمی باشد، تناقض گویی ها و انداختن توپ مشکل در زمین دیگری تنها راهبرد مسؤلان ذیربط در زمینه دریاچه ارومیه هم این وضعیت را پیچیده تر کرده است.
حق آبه دریاچه ارومیه سال جاری محقق نشد
معاون فنی اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی در مورد آخرین وضعیت دریاچه ارومیه و طرح های احیا به خبرنگار مهر اظهار داشت: هم اکنون وضعیت دریاچه ارومیه به روزهای بحرانی خود در سال ۹۲ رسیده و تراز دریاچه الان با کاهش ۵۵ سانتی متری به ۱۲۷۱.۲۰ رسیده است.
حجت جباری کاهش بارندگی، عدم مدیریت منابع آبی در بخش کشاورزی و سایر بخش ها، افزایش دمای هوا به همراه عدم تحقق حق آبه مورد نیاز دریاچه را از مهم ترین علل بازگشت دریاچه به شرایط بحرانی عنوان نمود و اضافه کرد: به علت کاهش بارندگی میزان تولید آب سال جاری در استان کم بوده، اما عدم تحقق حق آبه دریاچه ارومیه شرایط را تشدید کرده است.
معاون فنی اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی با انتقاد از عدم مدیریت منابع و مصارف در سایر بخش های استان بخصوص در بخش کشاورزی، اظهار داشت: در سال آبی جاری با وجود کاهش بارندگی ها مصارف بخش کشاورزی و سایر بخش ها نه تنها کم نشده، بلکه حق آبه این بخش ها تأمین شده و حق آبه محیط زیست و دریاچه ارومیه کم شده است.
وی در مورد علل عدم رهاسازی آب سدها به سمت دریاچه ارومیه، اظهار داشت: وزارت نیروها ادعا می کند میزان آب گیری سدها سال جاری به علت کاهش بارندگی ها کم بوده و به علت نیاز آبی بخش کشاورزی و آب آشامیدنی رهاسازی آب سدها به سمت دریاچه ارومیه متوقف شده است.
جباری تصریح کرد: این ادعا در حالی مطرح می شود که وزارت نیرو می توانست در زمان مناسب حق آبه کامل و مورد نیاز دریاچه ارومیه را رهاسازی کند اما نکرد، هر چند سال جاری میزان بارش ها کاهش قابل توجهی هم دارد.
تابستان سال جاری سطح تراز دریاچه ارومیه ۵۵ سانتی متر دیگر کاهش می یابد
معاون فنی اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی حق آبه مصوب تراز اکولوژیک دریاچه ارومیه ۳.۱ میلیارد متر مکعب عنوان نمود و اظهار داشت: هم اکنون نزدیک یک میلیارد متر مکعب حق آبه با احتساب بارندگی ها وارد دریاچه شده و برای بهبود وضعیت باید ۲ میلیارد مترمکعب آب وارد این زیست بوم شود.
در حال حاضر سطح تراز دریاچه ارومیه ۵۵ سانتی متر کاهش دارد و با احتساب سه ماه تبخیر اصلی آب دریاچه ارومیه، پیشبینی می شود سطح تراز دریاچه ارومیه ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر دیگر هم کاهش پیدا کند جباری ضمن اشاره به آغاز تبخیر بالای آب دریاچه ارومیه به علت افزایش بی سابقه دمای هوا و فرارسیدن فصل تابستان، افزود: هم اکنون سطح تراز دریاچه ارومیه ۵۵ سانتی متر کاهش دارد، فعلا در ایام ابتدایی تابستان قرار داریم و با احتساب سه ماه تبخیر اصلی آب دریاچه ارومیه پیشبینی می شود سطح تراز دریاچه ارومیه به علت نبود بارندگی و ورودی صفر ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر دیگر هم کاهش پیدا کند.
وی در مورد راهکار محیط زیست برای بازگشت دریاچه ارومیه به روزهای بهبود نسبی، اظهار داشت: در مدت ۶ ماه راهکاری که بتواند شرایط دریاچه ارومیه را بهبود بخشد وجود ندارد، چون که بارندگی کم شده و فصل تبخیر فرارسیده است و وضعیت روز به روز بحرانی تر می شود و باید منتظر اتمام طرح بزرگ انتقال آب از سد کانی سیب باشیم تا شاید شرایط دریاچه ارومیه بهبود یابد.
جباری با اشاره به اینکه با اتمام طرح انتقال آب از سد کانی سیب سالانه نزدیک ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی می شود، افزود: برپایه اعلام مسؤلان این طرح در شرف اتمام است که امیدوارم سال جاری شاهد بهره برداری از این طرح باشیم.
کوتاهی وزارت نیرو در تأمین حق آبه دریاچه ارومیه
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی در بازگشت دریاچه ارومیه به روزهای بحرانی، اظهار داشت: وسعت فعلی دریاچه ارومیه سه هزار و ۴۸۸ کیلومتر مربع و حجم آب موجود آن چهار میلیارد و ۵۱ میلیون مترمکعب است که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته از نظر وسعت نزدیک ۲ هزار کیلومترمربع و از نظر حجم آب هم ۲ میلیارد مترمکعب کاهش دارد.
فرهاد سرخوش در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه معیشت و زندگی مردم منطقه شمال غرب کشور بخصوص استانهای آذربایجان غربی و شرقی با بهبود شرایط بحرانی دریاچه ارومیه ارتباط مستقیمی دارد، اظهار نمود: با بازگشت وضعیت دریاچه ارومیه به شرایط کم آبی، معیشت و زندگی نزدیک به ۱۵ میلیون نفر مردم منطقه به خطر خواهد افتاد.
وی با انتقاد از عملکرد وزارت نیرو در مورد پرداخت حق آبه دریاچه ارومیه، اظهار داشت: متأسفانه در سال آبی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ دریچه سدها را به روی ارومیه بسته و اجازه نداده اند آبی به دریاچه برسد.
سرخوش اظهار نمود: در حوضه های آبریزی مثل دریاچه ارومیه که دارای سد هستند، وزارت نیرو آب را پشت سدها نگه می دارد و برپایه توافق های انجام شده در زمان مشخصی آب را به سمت دریاچه رها می کند، اما متأسفانه سال جاری تمام سدها را بسته و اجازه نداده اند که آب به دریاچه ارومیه برسد.
سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، ۶۴۰ میلیون مترمکعب برآورد شده بود که از این میزان تنها حدود ۱۶۰ میلیون مترمکعب به دریاچه ارومیه پرداخت شده است به نقل از ایشان، حق آبه دریاچه ارومیه طی سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، ۶۴۰ میلیون مترمکعب برآورد شده بود که از این میزان تنها حدود ۱۶۰ میلیون مترمکعب به دریاچه ارومیه پرداخت شده است.
سرخوش ضمن اشاره به این که برپایه مصوبات شورایعالی آب و ستاد احیای دریاچه ارومیه آب آشامیدنی و پرداخت حق آبه محیط زیست باید در اولویت وزارت نیرو باشند، اظهار نمود: متأسفانه وزارت نیرو به تعهدات خود در این حوزه و البته مصوبات قانونی عمل نکرده است.
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی ضمن اشاره به اهمیت و تأثیرگذاری مستقیم دریاچه ارومیه بر معیشت مردم منطقه، تصریح کرد: درصورتیکه رهاسازی ها تداوم نیابد، وضعیت دریاچه با عنایت به نزدیک شدن به فصل گرما و تبخیر آب، بحرانی خواهد شد.
بهبود دریاچه ارومیه مستلزم اتمام سازه های آبی و اصلی طرح های احیا است
سرخوش با اشاره به اینکه طرح های ستاد احیای دریاچه ارومیه تابحال توانسته دریاچه ارومیه را از شرایط خشک شدن به حالت تثبیت برساند، اظهار داشت: در صورت اتمام طرح های سازه ای آبی و اصلی همچون انتقال آب از سد کانی سیب و اتمام طرح های تصفیه خانه می تواند به بهبود دریاچه ارومیه امیدوار بود.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون ۲ تصفیه خانه بزرگ ارومیه و تبریز با هدف انتقال پساب به دریاچه ارومیه درحال اجرا هستند، افزود: تصفیه خانه ارومیه با ۹۸ درصد و تصفیه خانه تبریز با ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجرا می باشد هستند و برپایه قول مسؤلان مقرر است تا آخر تیر ماه تصفیه خانه ها آماده بهره برداری شوند.
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی تصریح کرد: با اتمام این ۲ تصفیه خانه در حالت فعلی ۱۵۰ میلیون لیتر و در صورت بهره برداری کامل سالانه ۳۰۰ میلیون مترمکعب پساب از این ۲ تصفیه خانه به صورت دائمی به سمت دریاچه ارومیه سرازیر می شود.
سرخوش در مورد روند اجرای طرح انتقال آب از سد کانی سیب اظهار داشت: این طرح در سالهای آتی برپایه زمان بندی مورد نظر درحال اجرا بود، اما در ماه های اخیر به علت شرایط کاری سخت روند اجرا با کندی روبرو شده است.
وی با اشاره به اینکه الان در بخش حفر تونل به یک آبرفت برخورده ایم، اظهار داشت: این امر در ماه های گذشته باعث کندی روند اجرا شده بود، اما در هفته های اخیر با مدیریت مناسب توانسته ایم روزانه ۷.۵ متر در بخش حفر تونل پیش روی نماییم، برپایه قول وزارت نیرو در عرض ۲ ماه شاهد اتمام این طرح خواهیم بود.
مدیر استانی دفتر ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی ضمن اشاره به خلف وعده های اتمام این طرح توسط وزارت نیرو، اظهار داشت: وزارت نیرو سه بار وعده اتمام این طرح را داده امیدواریم در دو ماه آینده مجدد شاهد خلف وعده این وزارت خانه نباشیم و طرح انتقال آب از سد کانی سیب به اتمام رسیده و دریاچه به روزهای بهبود نزدیک تر شود.
وی ضمن اشاره به این که برپایه آخرین بررسی های انجام شده دریاچه ارومیه ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر عمق پیدا کرده است و لایه های نمکی در آن حل شده اند، اظهار داشت: این مساله نشان داده است که عملیات احیا تابحال موفق بوده است، اما اگر حق آبه دریاچه پرداخت نشود و وزارت نیرو در این حوزه کوتاهی کند، دریاچه ارومیه با خطری جدی مواجه خواهد شد.
کاهش ۲۶.۲ درصدی بارندگی ها در آذربایجان غربی / تنش آبی در تابستان سال جاری
براساس اظهارات محیط زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه عدم تأمین حق آبه مورد نیاز این زیست بوم از جانب وزارت نیرو مهم ترین عامل وضعیت فعلی و بحرانی دریاچه ارومیه در حالیکه شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی اعتقاد دارد، در نیمه دم سال ۱۴۰۰ حدود ۹۰۰ میلیون مترمکعب آب برای شرب و کشاورزی نیاز است و به علت کاهش ۱۲ درصدی ورودی مخازن سدها، امکان رهاسازی آب به سمت دریاچه ارومیه وجود ندارد.
این در حالی است که برپایه ماده ۴ قانون حفاظت و احیای تالاب های کشور وزارت نیرو باید پس از تأمین آب آشامیدنی، اولویت را به محیط زیست بدهد و نیاز آبی محیط زیست را تأمین کند.
براساس ماده ۴ قانون حفاظت و احیای تالاب های کشور وزارت نیرو باید پس از تأمین آب آشامیدنی، اولویت را به محیط زیست بدهد و نیاز آبی محیط زیست را تأمین کند سرپرست آب منطقه ای آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار مهر از کاهش ۲۶.۲ درصدی بارش ها در استان اطلاع داد و اظهار داشت: بارش سال آبی جاری ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به میزان ۲۷۹.۸ میلی متر و سال آبی گذشته ۳۷۹.۳ میلی متر بوده که کاهش ۲۶۶.۲ درصدی را شاهد بودیم و حجم آب معادل برف در استان نسبت به سال قبل هم کاهش حدود ۶۰ درصدی داشته است.
مسعود طالبیان ضمن اشاره به این که میزان حجم آب ورودی رودخانه ها به دشت های استان در هفت ماهه سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به میزان یک هزار و ۷۱۶ میلیون مترمکعب بوده است، اظهار داشت: در سال آبی گذشته حجم مربوطه به میزان ۲ هزار و ۵۲۷ میلیون مترمکعب بود که کاهش حدود ۳۲ درصدی نسبت به سال آبی گذشته داشته است.
وی اضافه کرد: آنچه از اهمیت ویژه ای برای تأمین احجام ورودی به سدها می شود ذخیره برفی است که سال جاری با عنایت به تغییرات کیفی بارش با کاهش ۵۰ درصدی ذخایر برفی مواجه بودیم و همین مبحث باعث کاهش ۱۶ درصدی آب ذخیره شده در مجموع سدهای استان شده و پیشبینی می شود با ادامه وضعیت موجود و کاهش بیشتر از ۲۶ درصدی بارش ها، تابستانی با تنش آبی پیش رو داشته باشیم.
وی ضمن اشاره به مبحث رهاسازی آب پشت سدها به سمت دریاچه ارومیه که این روزها اهمیت ویژه در بین رسانه ها دارد و وزارت نیرو و شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی را در معرض افترا قرار داده است، اضافه کرد: تکلیف شرکت آب منطقه ای که طی سالهای ۹۴-۹۳ از جانب ستاد احیا بر عهده این شرکت قرار داده شد رهاسازی ۳ هزار و ۵۴۸ میلیون مترمکعب بود و این در شرایطی است که در سایه بارش های خوب سالهای گذشته میزان رهاسازی های انجام شده چیزی حدود ۶ هزار و ۲۳۸ میلیون مترمکعب شد.
سرپرست آب منطقه ای آذربایجان غربی تصریح کرد: متأسفانه کاهش رهاسازی های سال جاری ناشی از کم شدن چشمگیر بارندگی ها و تغیر کیفی نوع بارش ها در سال آبی جاری و به تبع آن کاهش ذخایر برف آبی باعث شد شرکت آب منطقه ای متهم به خیانت شود.
امروز پس از گذشت هفت سال از تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه به جای بهره مندی از مزایای اجرای طرح های مختلف با صرف هزار یک میلیاردریال در جهت احیای این زیست بوم بین المللی باشیم متأسفانه باید دست به دعا برای بارش های الهی و تأمین حق آبه باشیم که نشان دهنده عدم موفقیت دولت دوازدهم در تحقق مهم ترین شعار انتخاباتیش یعنی احیای دریاچه ارومیه است.
با توجه به عقب گرد شرایط و بازگشت دریاچه ارومیه به روزهای بحرانی باید منتظر ماند و دید دولت جدید چه نگاهی در جهت احیای دریاچه ارومیه در دستور کار دارد.
منبع: خرید زندگی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب