گزارش مهر به مناسبت روز عفاف و حجاب؛
دلیلهای خلاهای فرهنگی در ترویج عفاف و حجاب چیست
خرید زندگی: از سال های پس انقلاب تا كنون همواره برای ترویج حجاب و عفاف سعی شده اما در سال های اخیر شاهد وجود ضعف هایی در این عرصه بوده ایم كه كم كاری برخی دستگاه ها را می توان علت آن دانست.
خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه_ ساناز باقری راد: از دورانی كه مملكت در اندرونی پادشاهان خلاصه می شد تا كمی جلوتر كه مشروطه، انقلابی در سطح جامعه و اعتقادات مردم ایجاد كرد، حتی روزگاری كه دوران شاه و شاهزاده ای به سر آمد و انقلاب اسلامی نقطه عطف تاریخ كشور شد، حجاب به شكل ها و در چارچوب های مختلف در جامعه ایرانی حضور داشته است؛ بطوریكه برمبنای شواهد تاریخی، حجاب یا پوشش زنان ایرانی در دوران ایران باستان نیز وجود داشته است. هرچند كه ورود دین اسلام به كشور، چهره ای تازه و تثبیت شده به امر حجاب بخشید و از آن زمان به بعد، داشتن پوشش برای زنان ایرانی شكلی آمیخته با فرهنگ ملی و آموزه های دینی پیدا كرد. در سال های اولیه مبارزات انقلاب، حجاب به یكی از بنیان های اصلی اعتقادات مردم و زنان جامعه تبدیل گشته بود و فشارهای حكومتی برای حذف چادر یا پوشش از جریان زندگی مردم موثر نبود. بطوریكه از دیوارهای زندان قصر گرفته تا سنگ فرش های مسجد گوهر شاد، همگی گواه مقاومت بانوان ایرانی برای حفظ حجاب است. حال با گذشت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، شاهد تحولی در چهره اجتماعی عفاف و حجاب هستیم. چهره ای كه نمود آن در ظاهر جوانان و نوجوانان كشور مشهود است. قرار بود طی ۴ دهه اخیر دستگاه های متولی در حوزه جوانان، فرهنگ، عفاف و حجاب برای آن سیاست گذاری كنند و حجاب و عفت را بعنوان یكی از اركان اصلی جامعه به نسل جدید منتقل كنند. هرچند كه طی این دوران تلاش ها و برنامه ریزی های زیادی برای تحقق این اهداف شد و نتایج آن نیز مطلوب بود اما در این میان كمبودهایی نیز وجود داشته و دارد. كمبودهایی كه ثمره آن فراگیر شدن برخی سبك ها و مدهای غیر ایرانی و اغلب غربی میان نسل جدید است. از نوع مانتوها و لباس های دختران امروزی گرفته تا تعریف عفت كه در این میان كمی دست خوش تغییرات شده، همگی مثال هایی از این خلاهای فرهنگی است. خلاهایی كه مقصر اصلی ایجاد آنرا می توان دستگاه های مربوطه و سیاست گذاران انداخت. نهادهایی ازجمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا آموزش و پرورش و صدا و سیما تا سازمان های متولی حوزه جوانان و عفاف همگی در بیشتر شدن ضعف های فرهنگی در این زمینه دخیل بوده اند. اما سوال اصلی آنجا است كه دلیلهای عمده خلاهای فرهنگی جامعه كه منجر به روی آوردن برخی جوانان به سبك و مدهای غربی شده چیست و چه كسی مسئول ترویج فرهنگ ایرانی- اسلامی بوده است.منشا خلاهای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب چیست؟در همین خصوص محسن میر طالبی روانشناس و كارشناس دینی در گفتگو با خبرنگار مهر، درباب كمبودها و ضعف های فرهنگی كه منجر به ایجاد لطمه های حوزه عفاف شده است، اظهار داشت: انسان موجودی آموزش پذیر است و آنچه در جامعه ما كمتر به آنها بها داده شده و به تبع آن ما شاهد لطمه های فعلی هستیم، ضعف آموزش بوده است. وی افزود: متاسفانه این ضعف های آموزشی از دوران ابتدایی و از زمان كودكی افراد در دبستان ها و تا بزرگسالی در دانشگاه ها ادامه داشته است. از طرف دیگر آموزش های ما اغلب در چهارچوب مدرسه بوده و خارج از آن به صورت تخصصی روی این مساله كار نشده است. وی با اشاره به مثالی در اینباره توضیح داد: بعنوان مثال دختربچه هایی كه به مدرسه می روند، دارای مقنعه و حجاب هستند و مشاوران تربیتی در مدرسه نیز همواره از مزایای حجاب می گویند این در شرایطی است كه اغلب ما شاهد این صحنه بوده ایم كه بلافاصله بعد از خروج كودكان از مدرسه، والدین مقنعه یا پوشش آنها را در می آورند و این ایجاد یك تناقض درباره مفهوم حجاب در ذهن كودك می كند. این امر نیز عمدتاً در بین قشر خاصی از جامعه دیده می شود و این تناقض در ذهن كودكان باقی می ماند و تاثیر خودرا از همان زمان تا بزرگسالی می گذارد. این كارشناس فرهنگی، رسانه و صدا و سیما را یكی از عوامل موثر در مصادیق ضعف فرهنگی كشور برشمرد و اشاره كرد: نكته دیگر آن است كه آموزش های ما تحت عنوان فیلم، سریال و غیره دارای تناقضات زیادی است و همین امر بر روی جامعه اثر منفی می گذارد. بعنوان مثال در اغلب سریال ها افراد مرفه و غنی جامعه با ظاهری آراسته ظاهر می شوند اما افراد ضعیف و سطح پایین جامعه اغلب چادری بوده و دارای پوشش اسلامی هستند. در واقع به صورت غیرمستقیم این تاثیر را روی كودكان، نوجوانان و بطور كلی جامعه می گذاریم و نشان می دهیم كه افراد سطح بالای جامعه اغلب ظاهری به دور از پوشش ایرانی_ اسلامی دارند. میرطالبی اضافه كرد: این در شرایطی است كه در واقعیت شمار زیادی از بانوان پزشك، جراح، نخبه و موفق كشور دارای حجاب اسلامی هستند. اما متاسفانه این موارد در رسانه های ما كمتر نمایش داده شده است. تمام این مسائل بر روی كودكان اثر می گذارد و وقتی كودك از سن كم شاهد این شیوه است، به این باور می رسد كه یك فرد مطلوب در جامعه پوششی این گونه دارد و به تدریج فرهنگ به سمت تهی شدن می رود.تهاجم فرهنگی و سوء استفاده فرهنگ غربی از عدم الگوسازی داخلیمیرطالبی تهاجم فرهنگی را یكی از علل موثر در ایجاد خلا فرهنگی و ترویج بدحجابی و بی حجابی در جامعه دانست و اشاره كرد: از یك سو در كشور و در رسانه ها تصویری متناقض در ترویج حجاب دیده می شود و یك فرهنگ تهی نمایش داده می شود و از طرف دیگر در برنامه های خارجی و رسانه های غربی شیوه دیگری ارائه داده می شود. در واقع فرهنگ غربی با عملكرد قوی خود در این زمینه بر روی جوانان تاثیر خودرا می گذارد و ما نیز امروزه شاهد نتیجه آن هستیم. وی ادامه داد: بعنوان مثال در برنامه های خارجی نوعی لباس یا شلوار پاره نمایش داده می شود و چون در داخل كشور الگوی مناسبی برای جوانان تدوین نشده، جوان از آن فرهنگ غلط پیروی می كند و شاهد ترویج مدهای غربی در سطح شهر هستیم. این كارشناس با اشاره به اینكه برای تاثیر گذاری بر روی جامعه نیاز به كار فرهنگی خلاقانه داریم، توضیح داد: مسائل ضد فرهنگ نمود طولانی مدت دارد و باید برای تاثیرگذاری فرهنگی بجای انتقال مستقیم مسائل به جامعه و جوانان، آنرا در چارچوب یك عملیات هنری و به صورت غیر مستقیم منتقل نماییم. خیلی از مسائل فرهنگی نباید به صورت علنی نمایش داده شوند. بلكه باید با شیوه ها و تكنیك های ظریف و خلاقانه انتقال یابند. بطوریكه مخاطب در ابتدا شاید متوجه تأثیر آن نشود اما در طولانی مدت موضوعی را فرا می گیرد و روی آن تاثیر گذاشته است. میر طالبی با اشاره به اینكه شیوه تاثیرگذاری دشمن بر روی فرهنگ جامعه ایجاد جذابیت است، اظهار داشت: در تهاجم فرهنگی دشمن نیز به همین شیوه عمل می كند به نحوی كه با ایجاد جذابیت در مسائل ضد فرهنگی، آنرا به صورت غیر مستقیم اما موثر به افراد منتقل می كند. این امر مصداق كار فرهنگی غلطی است كه آنها انجام می دهند و در آن موفق هستند اما ما انجام نمی دهیم و شاهد نتیجه منفی آن هستیم. وی با اشاره به اینكه كار فرهنگی باید همراه با هنر و خلاقیت باشد، اشاره كرد: برای اصلاح ضعف های فرهنگی جامعه نیاز به هنرمندانی كه دغدغه فرهنگی داشته باشند، داریم. هنرمندانی كه نكات ظریف را به نمایش گذارند و با ظرافت، خلاقیت و توجه به نكات زیبای سبك زندگی بزرگان آنرا به صورت جذاب و بوسیله شیوه های مختلف به جامعه منتقل كند. اما انتقال آن نباید به صورت علنی و مستقیم باشد برای اینكه امكان دارد ایجاد مقاومت كند. این كارشناس درانتها اشاره كرد: بطور كلی مهمترین مسائل موثر در لطمه های اجتماعی امروز جامعه همچون مسائل مربوط به عفاف و حجاب، ضعف آموزش، تضاد در مسائل آموزش، عدم تبیین الگوی مناسب از طرف رسانه و تلویزیون و عدم عملیات فرهنگی و خلاقانه بوده است.عدم وجود نظارت بر عرضه البسه، مهم ترین خلا فرهنگی كشوراما فارغ از مصادیق فرهنگی و اجتماعی موثر روی ترغیب جوانان و نوجوانان به مقوله عفاف و حجاب، برخی دستگاه ها و نهادها نیز در ایجاد كمبودهای الگوسازی و فرهنگی نقش داشته اند و نتیجه آن پیروی مخاطبان جوان كشور از پوشش های غربی بوده است. یكی از موضوعات مهم در اینباره مساله عرضه پوشاك عفیفانه است. متاسفانه وضعیت عرضه حجاب و پوشاك به حدی رها شده كه طراحان به خود اجازه می دهند با این مساله مهم جامعه با سلیقه شخصی و سطحی برخورد می كنند. متاسفانه هیچ نظارتی بر روی نوع عرضه پوشاك به بازار و طراحی البسه وجود ندارد در نتیجه شاهد وجود مدها و لباس های متناسب با فرهنگ غربی و متعارض با فرهنگ ایرانی_ اسلامی هستیمدر همین خصوص مینو اصلانی رئیس بسیج جامعه زنان كشور در گفت و گو با خبرنگار مهر درباب عوامل موثر بر روی فرهنگ جامعه و بروز مشكلات در رابطه با عفاف و حجاب، اظهار داشت: یكی از موضوعات مهم در اینباره مساله عرضه پوشاك عفیفانه است. متاسفانه وضعیت عرضه حجاب و پوشاك به حدی رها شده كه طراحان به خود اجازه می دهند با این مساله مهم جامعه با سلیقه شخصی و سطحی برخورد می كنند. متاسفانه هیچ نظارتی بر روی نوع عرضه پوشاك به بازار و طراحی البسه وجود ندارد در نتیجه شاهد وجود مدها و لباس های متناسب با فرهنگ غربی و متعارض با فرهنگ ایرانی_ اسلامی هستیم. وی با بیان سازمان های متولی و مسئول در این زمینه عملكرد ضعیفی دارند، توضیح داد: متاسفانه دستگاه هایی همچون وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی، وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت، سازمان استاندارد و سازمان گمرك ها همگی به صورتی متولی نظارت بر پوشاك، مد، لباس، تولیدات و واردات البسه به كشور هستند. این در شرایطی است كه شاهد عدم توجه آنها به مسئله عفاف و حجاب و در نتیجه آن بروز معضلات فعلی هستیم. سازمان بسیج چندین بار به این دستگاه ها تذكرات لازم را ابلاغ و پیشنهاد همكاری بر روی موضوعات مذكور را داده است. اما تابحال هیچكدام از این نهادها برای نظارت بر عفاف و همكاری با بسیج اعلام آمادگی نكرده اند. اصلانی با اشاره به اینكه پوشش و حجاب تنها مختص به بانوان نیز نیست و مردان نیز ملزم به داشتن پوشش مناسب هستند، اشاره كرد: هم اكنون در جامعه شاهد پوشش های نامناسب برای آقایان و جوانان نیز هستیم و بعضاً برخی افراد برای یافتن پوشش مناسب گرفتار مشكل هستند. واضح است كه ضعف مدیریتی دستگاه ها یكی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر خلا فرهنگی در زمینه حجاب است.نقش مدارس و خانواده ها در ترغیب فرزندان به عفافرئیس بسیج زنان كشور با اشاره به اینكه یكی از عوامل موثر در ضعف فرهنگی در حوزه عفاف و حجاب را نبود آموزش های مناسب دانست و تصریح كرد: متاسفانه در كتاب های درسی ما بحثی درباره مفهوم حجاب، حیا و عفاف وجود ندارد و بطور تخصصی به آن پرداخته نشده است. از روند از دوران ابتدایی كودكان شروع شده و در دانشگاه ها نیز ادامه داد. بطوریكه اغلب جوانان و نوجوانان بطور جدی با سوژه حجاب آشنا نمی شوند. وی درباره نقش خانواده ها برای فرهنگ سازی درباب عفاف و حجاب نیز توضیح داد: خانواده بعنوان تأثیرگذارترین نهاد در تربیت افراد جامعه و در نتیجه جامعه، نیاز به فرهنگ سازی برای تبیین این مساله دارد. خانواده ها نیز باید آموزش های لازم در این زمینه را ببیند. بعنوان مثال انجمن اولیا و مربیان مدارس بعنوان بهترین مركز اطلاع رسانی به خانواده ها، می تواند مسائل فرهنگی لازم را به والدین منتقل كند تا شاهد فرهنگ سازی و تاثیر آن در سطح جامعه باشیم. اصلانی با اشاره به تاثیر دانشگاه در رفع خلاهای حوزه عفاف و حجاب كه ناشی از ضعف فرهنگی است، عنوان كرد: دانشگاه در فرهنگ سازی نقش بسیار مهمی دارد و صلاح و فساد جامعه به دانشگاه بستگی دارد. بنابراین نیاز است كه برای رفع این خلاهای فرهنگی در نسل جوان، بر روی دانشگاه ها و اساتید سرمایه گذاری نماییم.
وی با اشاره به تاثیر مقوله نفوذ در ایجاد شكاف های فرهنگی تصریح كرد: مقوله نفوذ و تهاجم فرهنگی با ۲۷۰ شبكه ماهواره ای فارسی زبان در حال كوشش برای گنجاندن فرهنگ و مد غربی و كم رنگ كردن فرهنگ ایرانی_ اسلامی است. یكی از اشكالات ما نیز ضعف دستگاه های آموزشی و نظارتی در پر رنگ كردن فرهنگ داخلی یا الگو سازی است. در صورتیكه بر روی این موضوعات تمركز نماییم می توانیم معضلات این حوزه را رفع و كنترل نماییم.
منبع: خرید زندگی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب